W języku fińskim ważną rolę odgrywają tzw. czasowniki frekwentatywne (zwane również wielokrotnymi). Są one tworzone od czasowników podstawowych, jednak mają znaczenie odmienne niż ich czasownik pierwotny (podstawowy). Wyrażają bowiem powtarzające się lub przerywane czynności.

Czasowniki wielokrotne istnieją również w języku polskim. Wyrażają one czynność, która się powtarza np. w tym samym miejscu, to samo lub o tej samej porze (czynność habitualna). Odpowiednikiem takich czasowników w języku polskim są następujące formy:

jeść → jadać
iść → chadzać.
widzieć → widywać
pisać → pisywać
czytać→ czytywać

Istnieją jednak pewne różnice między tymi czasownikami w języku polskim, a fińskim. W języku polskim forma podstawowa i frekwentatywna czasownika zawsze odnoszą się do tej samej czynności (np. widzieć – widywać). Natomiast w języku fińskim zdarza się, że znaczenie czasownika frekwentatywnego i czasownika podstawowego są dość odległe od siebie; na przykład raadella (czasownik frekwentatywny) oznacza rozszarpywać, natomiast raataa (czasownik podstawowy) oznacza ciężko pracować, harować. Ciekawym przypadkiem jest też czasownik palella (drżeć z zimna), utworzony od czasownika podstawowego palaa (palić się). Powodem przeciwstawnego znaczenia jest to, że we wcześniejszych formach języka rdzeń czasownika był używany do wyrażania zarówno uczucia gorąca, jak i zimna, mrowienia. W spokrewnionym z językiem fińskim języku karelskim czasownik palella jest ograniczony do doświadczenia gorąca. Oznaczał powtarzające się, trwające nadal zakochanie:

Palelin ylen äjjäl sih neidizeh. – Byłem bardzo zakochany w tej dziewczynie.

Drugą różnicą jest to, że czasowniki frekwentatywne zwykle wskazują na to, że czynność jest wykonana z mniejszą koncentracją niż ta wyrażona przez czasownik podstawowy. W lesie lub pod prysznicem można lauleskella (podśpiewywać) bez obaw, ale na próbie lub w innej sytuacji związanej z występem należy już laulaa (śpiewać). W języku fińskim formy frekwentatywne wyrażają więc nastawienie do omawianej czynności lub tematu, np. lekceważącą lub nieformalną. Powszechnym sposobem zakończenia rozmowy telefonicznej przez wiele dziesięcioleci było słowo soitellaan (zdzwonimy się), które wskazuje na luźny zamiar pozostania w kontakcie z osobą, z którą rozmawiamy. W dzisiejszych czasach można również pożegnać się żartobliwie, mówiąc: näkyillään (będziemy się widywać).

W języku fińskim istnieje również wiele czasowników frekwentatywnych, które wydają się nie mieć formy podstawowej, np. sinutella (mówić sobie per ty) oraz teititellä (adresować kogoś per pan/pani), kuunnella (słuchać) czy jutella (rozmawiać). Niektóre czasowniki podstawowe zniknęły ze współczesnego języka. Natomiast niektóre czasowniki frekwentatywne zostały utworzone na podstawie innych części mowy niż czasowniki, np. nowe czasowniki fiilistellä oraz retroilla powstały na bazie rzeczowników (fiilis, retro).

Obecnie jednak mamy do czynienia z nowym zjawiskiem językowym, w którym to czasowniki frekwentatywne są używane do wyrażania jednorazowej, zakończonej czynności, w którym to przypadku mogą mieć dopełnienie w akkusatiivi (-n). Kiedy firma poprosiła o fakturę, która powinna być już wysłana, odpowiedź e-mail zawierała zdanie odzwierciedlające niepewność: Lähettelin mielestäni jo laskun (“Wydaje mi się, że już wysłałem fakturę”). Podczas lotu krajowego kapitan samolotu, najwyraźniej chcąc stworzyć luźną atmosferę w kabinie, powiedział od niechcenia: Saavuttelimme juuri lentokorkeuden. (“Właśnie osiągnęliśmy wysokość przelotową”). Zjawisko to niepokoi filologów oraz denerwuje niektórych Finów.

Autor: Piotr Michałowski

Źródła:
https://tieteentermipankki.fi/wiki/Kielitiede:frekventatiivinen
https://www.polskinawynos.com/wp-content/uploads/2015/07/podstawowe-czasowniki-wielokrotne.pdf
https://www.is.fi/kotimaa/art-2000001132674.html