Duński system szkolnictwa jest często uważany za jeden z najlepszych na świecie, charakteryzujący się wysokim poziomem równości, zrównoważonym podejściem do nauczania silnym naciskiem na samodzielność uczniów oraz przygotowaniem do życia społecznego. Przyjrzyjmy się, jak działa system edukacyjny w Danii. Przy okazji poznamy słownictwo związane z nauką w szkole, może być przydatne dla osób uczących się języka duńskiego. 😊
Struktura duńskiego systemu edukacji
Duńskie dzieci są objęte 10-letnim obowiązkiem nauki, który mogą realizować w szkole publicznej (folkeskole) lub prywatnej (privatskole), ale większość uczniów kontynuuje naukę także po ukończeniu szkoły podstawowej. Duński system edukacyjny dzieli się na kilka etapów:
- Folkeskole – jest to 10-letnia szkoła państwowa, do której uczęszcza większość dzieci w Danii. Nauka zaczyna się od tzw. 0. klasy, gdy dzieci mają około 6 lat. Folkeskole obejmuje trzy etapy:
- Indskoling (0.-3. klasa) – wczesna edukacja, podczas której dzieci uczą się podstawowych przedmiotów, takich jak język duński, matematyka, angielski, a także biorą udział w zajęciach muzycznych i artystycznych.
- Mellemtrin (4.-6. klasa) – uczniowie kontynuują naukę przedmiotów z wcześniejszych klas i zaczynają nowe, takie jak rzemiosło, projektowanie, gotowanie, pływanie, oraz język niemiecki.
- Udskoling (7.-9. klasa) – w tym etapie uczniowie uczą się kolejnych przedmiotów, takich jak geografia, biologia, fizyka i chemia. Na koniec 9. klasy przystępują do egzaminów końcowych.
- klasse – dodatkowy, opcjonalny rok nauki w tej samej szkole, dostępny dla uczniów po ukończeniu obowiązkowej 9. klasy. Głównym celem jest tu wsparcie młodych ludzi, którzy nie czują się jeszcze gotowi, aby rozpocząć naukę w średniej szkole ogólnokształcącej (Gymnasium) lub kształcenie zawodowe (Erhvervsuddannelser).
- Privatskole – płatna szkoła prywatna będąca alternatywą dla szkół publicznych. Może opierać się na różnych wartościach, na przykład religijnych, lub być dostosowana do szczególnie uzdolnionych uczniów.
- Efterskole – unikalna forma edukacji, często wybierana przez uczniów w 9. lub 10. klasie. Jest to rodzaj s zkoły z internatem, gdzie uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania, np. w dziedzinie sportu, muzyki czy e-sportu, oraz zdobywać umiejętności społeczne i samodzielność.
- Gymnasium – po ukończeniu 9. (lub 10.) klasy uczniowie mogą wybrać dalszą edukację w szkołach średnich, które podobnie jak w Polsce licea, przygotowują do studiów wyższych. Istnieją różne ich typy:
STX – odpowiednik polskiego tradycyjnego liceum z szerokim zakresem przedmiotów
HHX – liceum z naciskiem na ekonomię i handel
HTX – liceum o profilu technicznym i nauk ścisłych
EUX – połączenie edukacji zawodowej i licealnej, przygotowujące do rynku pracy i dalszych studiów.
Erhvervsuddannelser – zawodowe szkoły średnie, które oferują praktyczne wykształcenie, np. w zawodach takich jak kucharz, mechanik czy fryzjer. Uczniowie często łączą teorię z praktyką, odbywając staże w firmach.
Dlaczego duński system edukacji jest wyjątkowy?
Jednym z kluczowych elementów, które wyróżniają duński system edukacji, jest nacisk na równość. Każde dziecko, niezależnie od pochodzenia, ma równy dostęp do edukacji. Ponadto duński system edukacji jest znany z innowacyjnego podejścia do nauczania: uczniowie są zachęcani do samodzielnego myślenia, krytycznego podejścia do problemów oraz rozwijania zainteresowań. W duńskich szkołach panuje też relatywnie luźna atmosfera, a przyjazne środowisko sprzyja nauce. Nauczyciele i uczniowie mają często bliższe relacje niż w innych krajach (uczniowie zwracają się do nauczycieli po imieniu), co pozytywnie wpływa na proces edukacyjny.
Duński system edukacji to model, który może inspirować inne kraje na całym świecie. Dzięki jego strukturze, demokratycznym wartościom (równość) oraz innowacyjnym metodom nauczania, Dania zapewnia swoim uczniom solidne podstawy do dalszego rozwoju.
Powrót do szkoły po wakacjach, czy to w Danii, czy gdzie indziej, to czas pełen ekscytacji, wyzwań i nowych doświadczeń. Znajomość odpowiedniego słownictwa może uczynić ten okres jeszcze bardziej interesującym dla uczących się języka duńskiego.
Duńskie słownictwo związane z powrotem do szkoły
Powrót do szkoły to czas, który wiąże się z przygotowaniami, zakupami i planowaniem. Oto kilka przydatnych duńskich słów i zwrotów związanych z tym okresem:
en skole – szkoła
en skolestart – początek roku szkolnego.
en elev – uczeń.
en lærer – nauczyciel. Nauczyciele w Danii cieszą się dużym szacunkiem i mają swobodę w doborze metod nauczania, co sprzyja kreatywnemu podejściu do edukacji. Zawód ten nie jest sfeminizowany.
en skolebog – podręcznik. Duńskie dzieci zazwyczaj otrzymują książki szkolne bezpłatnie, ale czasami muszą kupić dodatkowe materiały.
et penalhus – piórnik. Każde dziecko potrzebuje piórnika z podstawowymi przyborami, takimi jak długopis, ołówek, linijka i gumka (en pen/en kuglepen, en blyant, en lineal, et viskelæder)
en skoleuniform – mundurek szkolny. W większości duńskich szkół nie ma obowiązku noszenia mundurków, ale są one obecne w niektórych szkołach prywatnych.
en madpakke – lunchbox z posiłkiem zwykle obejmującym więcej niż tylko kanapkę. Duńskie dzieci przynoszą do szkoły własne jedzenie, ponieważ szkolne obiady nie są tak powszechne jak w innych krajach.
en SFO (Skolefritidsordning) – świetlica szkolna. Miejsce, gdzie młodsze dzieci mogą spędzać czas przed i po lekcjach, uczestnicząc w różnorodnych zajęciach.
en skoleudflugt – wycieczka szkolna. Wycieczki są integralną częścią duńskiego systemu edukacyjnego, kładącego duży nacisk na naukę przez doświadczenie.
en skoleferie – wakacje szkolne. W Danii dzieci mają kilka okresów wolnych od nauki, w tym ferie jesienne (kartoffelferie), ferie zimowe (vinterferie), wielkanocne (påskeferie) oraz letnie (sommerferie).
en dimission – ceremonia zakończenia szkoły. Uroczystość z okazji zakończenia 9. lub 10. klasy, podczas której uczniowie otrzymują świadectwa.
Han dimitterede fra Odense Maskinteknikum.
Ukończył technikum mechaniczne w Odense.
en studentereksamen – matura.
en student (rzadko używana forma żeńska: studine) – ma dwa znaczenia:
1. absolwent szkoły średniej, który zdał maturę.
Zdanie: Jeg er student fra Ribe Katedralskole znaczy: zrobiłem maturę w (gimnazjum o nazwie) Katedralskole w Ribe.
Jeg blev matematisk student i 1991 znaczy: W 1991 zdałem maturę o profilu matematycznym.
Han er lige blevet student fra Rungsted Gymnasium, znaczy: Właśnie zdał maturę w liceum w Ringsted.
2. student szkoły wyższej. W tym znaczeniu jednak częściej używa się określenia: studerende.
Zapraszamy Was na kursy języka duńskiego, dzięki którym nauczysz się dużo więcej przydatnego słownictwa!
Autorka: Magda Makara
Źródła:
https://danskioererne.dk/index.php/podcast/8-det-danske-skolesystem/
https://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Denmark
https://www.uvm.dk/uddannelsessystemet/overblik-over-det-danske-uddannelsessystem
https://www.norden.org/da/info-norden/grundskole-i-danmark
