Islandia to kraj wyjątkowy pod wieloma względami. Surowy klimat, aktywne wulkany, gejzery oraz niesamowite podejście do tak podstawowej kwestii, jak dane personalne Wystarczy rzut oka na dowolną islandzką książkę telefoniczną, by przekonać się, że nazwiska na Islandii działają zupełnie inaczej niż w większości świata. Do tego należy dodać problemy z adresem, które sprawiają, że nawet najlepszy GPS się gubi. W małych miejscowościach mieszka nierzadko mniej niż 100 mieszkańców. Są też niewielkie miasteczka, gdzie znajduje się tylko jedna farma.

O co chodzi z islandzkimi nazwiskami?

W większości krajów nazwisko przechodzi z pokolenia na pokolenie i jest stałym elementem tożsamości rodzinnej. W Islandii jest zupełnie inaczej. Tu nazwisko to właściwie opis: „czyj jesteś?”. Z tego powodu dziecko dziedziczy imię ojca lub matki z przyrostkiem „-sson” (litera s+son, czyli syn) lub „-dóttir” (córka). Przykładowo, syn Jóna to Jónsson, a córka – Jónsdóttir. Proste? Teoretycznie tak, ale oznacza to, że dzieci w jednej rodzinie mają różne nazwiska, a matka nie dzieli nazwiska z mężem ani z dziećmi. GPS-y, bazy danych, hotele i urzędy na całym świecie potrafią się w tym pogubić. I nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ jest to system, który w Europie kontynentalnej zanikł wieki temu. Islandia jednak zachowała ten tradycyjny sposób nazewnictwa niemal bez zmian od czasów wikingów.

Podczas kursu islandzkiego online poświęca się sporo uwagi na zrozumienie struktury nazwisk. Jest to nie tylko element gramatyki, ale przede wszystkim kultury i mentalności. Warto również dodać, że w Islandii formalności wyglądają nieco inaczej. Islandczycy zwracają się do siebie zawsze po imieniu, nawet wobec nauczycieli, lekarzy czy osób starszych. To naturalne i nikt nie czuje się urażony. W trakcie zajęć z islandzkiego online uczymy nie tylko słów i zasad, ale też innego podejścia do kontaktu z ludźmi. Znajomość realiów kulturowych pomaga w codziennym życiu i w lepszym zrozumieniu języka.

Jak nadaje się imię i nazwisko w Islandii?

Na Islandii dziecko po narodzinach nie otrzymuje od razu imienia. W dokumentach figuruje jako chłopiec (drengur) lub dziewczynka (stúlka). Rodzice mają nawet kilka tygodni na wybór odpowiedniego imienia lub dwóch. Nie może być to jednak dowolne imię. Musi ono znajdować się w oficjalnym rejestrze imion lub zostać zatwierdzone przez specjalną komisję. Imię powinno być zgodne z gramatyką islandzką, nie może być obraźliwe ani trudne do odmiany.

To wszystko sprawia, że podczas zajęć z islandzkiego online często pojawia się temat imion i nazwisk, bo bez zrozumienia tego systemu trudno poruszać się w codziennym języku. Zwłaszcza że imiona są na Islandii czymś dużo ważniejszym niż nazwiska. Świadczy o tym choćby to, że książki telefoniczne, listy uczniów i rejestry medyczne są uporządkowane według imion.

Skąd się to bierze? Z podejścia, że nazwisko Islandczyka nie jest czymś trwałym. W praktyce zmienia się z pokolenia na pokolenie, bo bazuje na imieniu rodzica. A co jeśli ktoś nie chce nosić nazwiska po ojcu? Może przyjąć nazwisko po matce. W ostatnich latach popularność zyskują nazwiska matronimiczne, co bywa również formą manifestu światopoglądowego lub osobistego. Niektóre kobiety nadają swoim dzieciom nazwiska od swojego imienia, by zaznaczyć niezależność. Taka zmiana nie wywołuje tu szoku, dla Islandczyków to po prostu jedna z dostępnych możliwości. Kurs islandzkiego od podstaw online pozwala nie tylko uczyć się języka, ale także poznawać sposoby myślenia i codziennego funkcjonowania w islandzkim społeczeństwie.

Skąd biorą się problemy z GPS-em na Islandii?

Skoro istnieją takie różnice w sposobie nadawania nazwisk, można by się spodziewać równie niekonwencjonalnych adresów – i Islandia rzeczywiście nie zawodzi pod tym względem. Poza największymi miastami domów jest niewiele, drogi ciągną się dziesiątkami kilometrów przez puste pola lawowe, a aż jedna trzecia kraju leży na terenach górskich, do których prowadzą sezonowe szlaki oznaczone literą F. Wiele gospodarstw ma własne nazwy, które funkcjonują jak mikro miejscowości. Google Maps znajdzie je, o ile ktoś oznaczył budynek ręcznie. W przeciwnym razie, gdy wpiszemy nazwę, algorytm spróbuje dopasować numer w odległej wiosce lub każe skręcić na zamknięty przez śnieg trakt. Nawigacja może również pokazać, że taki adres nie istnieje.

Z czego jeszcze biorą się problemy? Przede wszystkim z braku tradycyjnej siatki ulic w terenach poza miastami. W systemach nawigacyjnych wciąż pojawiają się białe plamy, a droga, którą dobrze znają miejscowi, z perspektywy satelity może wyglądać jak krawędź lawowej pustyni. Drugi powód to dynamiczne zmiany krajobrazu. W wyniku erupcji wulkanów część śnieżek co jakiś czas znika pod lawą. Jeśli od tego czasu nawigacja nie została zaktualizowana, może skierować kierowców na nieistniejącej już drogi. Kolejnym problemem jest islandzkie nazewnictwo dróg. Szutrowy zjazd może nosić tę samą literę i numer co bezpieczna asfaltowa pętla, lecz różni się literką F, której urządzenie nie „słyszy” przy poleceniach głosowych.

Warto również wspomnieć o pogodzie. Przy silnym wietrze lokalne władze zamykają odcinki Ring Road, a mapa w telefonie jeszcze przez jakiś czas pokazuje je jako przejezdne. Na szczęście są sprawdzone sposoby, by dotrzeć tam, gdzie planujesz, a przy okazji poczuć autentyczny klimat wyspy. Po pierwsze, zawsze miej papierową mapę. W informacji turystycznej rozdają aktualne arkusze z zaznaczonymi odcinkami zamkniętymi sezonowo. Po drugie, przed wyjazdem na interior sprawdź stronę, gdzie drogowcy publikują komunikaty w czasie rzeczywistym. Warto także zapytać gospodarza kempingu albo sprzedawcę w najbliższym sklepie o stan trasy. Islandczycy chętnie dzielą się wiedzą, a często pokażą alternatywny objazd, który nie istnieje w aplikacji. 

Jeśli chcesz lepiej zrozumieć mieszkańców Islandii, trzeba poznać ich sposób myślenia. Dlatego zapraszamy Cię na kurs islandzkiego online w szkole językowej Driada. Nasze zajęcia z islandzkiego online pomogą Ci opanować nie tylko słownictwo i gramatykę, ale też zrozumieć, jak Islandczycy myślą, komunikują się i budują swoje relacje. Skontaktuj się z nami i zapisz na kurs grupowy języka islandzkiego online lub zajęcia indywidualne.